فرهنگ رانندگی و نگرش به تخلف: توجیه تخلف از دید رانندگان متخلف راهنمایی و رانندگی در شهر رشت

عدم رعایت قوانین و مقررات راهنمایی و رانندگی و یا کم توجهی به آن از جمله نابهنجاری هایی است که به صورت روزمره در سطح خیابان ها و بزرگراه های داخل شهر، جاده ها و آزاد راه های بین شهری مشاهده می شود. اما آنچه که این نابهنجاربها را ممکن است تشدید کند توجیه آنها از طرف متخلفین برای کاستن از بار فشارهای جریمه های رانندگی است. این توجیهات در صورت گسترش ممکن است شکلی عادی یافته و تبدیل به فرهنگ و یا عبارت صحیح تر تبدیل به ضد فرهنگ شود. در این تحقیق با استفاده از نظریه خنثی سازی ، شکل های مختلف توجیه اعمال متخلفانه رانندگان مورد بررسی قرار گرفت. نظریه خنثی سازی اشاره به این دارد که متخلفان رفتار خود را در قالبی همسو با ارزش ها و هنجارهای مرسوم جامعه توجیه می کنند تا پیامدهای واکنش اجتماع را خنثی کنند و از فشار آن بر خود بکاهند. بر طبق این نظریه پنج عامل مهم در رابطه با توجیه تخلفات از دیدگاه رانندگان شامل انکار مسئولیت، انکار آسیب، انکار وجود قربانی، سرزنش سرزنش کنندگان و ادعای وفاداری به دیگران (توسل به ارزش ها) مورد بررسی قرار گرفت. روش پژوهش در این تحقیق کیفی وبا استفاده از تکنیک مصاحبه عمیق می باشد. یافته های این تحقیق نشان می دهند که بیشترین تکنیک مورد استفاده در میان پاسخگویان، انکار مسئولیت می باشد. در این رابطه متخلفان با مطرح کردن عوامل فیزیکی، معیشتی (اقتصادی) و مقصر دانستن دیگران، مسئولیت ناشی از تخلفات خود را توجیه می کنند. پس از تکنیک انکار مسئولیت، تکنیک های ادعای وفاداری به دیگران و سرزنش سرزنش کنندگان به ترتیب از اهمیت بیشتری برخوردار بوده اند. طبق نتایج پژوهش علاوه بر تکنیک های مورد اشاره، یافته ها و تکنیک جدیدی به نام تکنیک تامین نیازهای هیجانی در تحقیق مشاهده گردید. کلید واژه: فنون خنثی سازی، فرهنگ رانندگی، تخلفات رانندگی